'ମୋ ଦେଶରେ ଶାନ୍ତି ନାହିଁ...': ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିବା ଡ୍ୟୁକ୍ ଥୋ କିଏ ?

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ମର୍ଯ୍ୟାଦାଜନକ ପୁରସ୍କାର ନୋବେଲ। ଏହି ପୁରସ୍କାରକୁ ଜିତିବା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ୱପ୍ନ। କିନ୍ତୁ କେହି କ'ଣ ଏହାକୁ ମନା କରିପାରିବେ? ଯେଉଁ ନୋବେଲ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ୱପ୍ନ, ସେହି ପୁରସ୍କାରକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ।  ଏହା ଥରେ ନୁହେଁ, ବରଂ ଦୁଇଥର ଘଟିଛି। ଜଣେ ନୋବେଲ୍ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାର ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ସାହିତ୍ୟ ପାଇଁ ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ମନା କରିଥିଲେ।

ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାରର ଆରମ୍ଭର ଇତିହାସ ଏହାକୁ ଚାରିପାଖରେ ଥିବା କାହାଣୀ ପରି ଆକର୍ଷଣୀୟ। ଦୁଇ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତି ନୋବେଲ୍ ପୁରସ୍କାରକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରଥମ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ ଜିନ୍-ପଲ ସାର୍ତ୍ର। ୧୯୬୪ ମସିହାରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଜିନ୍-ପଲ ସାର୍ତ୍ରଙ୍କୁ ସାହିତ୍ୟରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପାଇବାକୁ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ, ସେ ପୁରସ୍କାର ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ। ସାର୍ତ୍ର କୌଣସି ସରକାରୀ ସମ୍ମାନ ଗ୍ରହଣ ନକରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ।

ସେହିପରି ଭିଏତନାମର ଲେ ଡକ୍ ଥୋ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପାଇବାକୁ ମନା କରିଥିବା ଦ୍ୱିତୀୟ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ। ୧୯୭୩ ମସିହାରେ, ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ହେନରୀ କିସିଞ୍ଜରଙ୍କ ସହିତ ମିଳିତ ଭାବରେ ଭିଏତନାମର ଲେ ଡକ୍ ଥୋଙ୍କୁ ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାର ପାଇବାକୁ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା। ଭିଏତନାମ ଶାନ୍ତି ଚୁକ୍ତିନାମା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ଏହି ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା। ତଥାପି, ଲେ ଡକ୍ ଥୋ ମନା କରି ଦେଇଥିଲେ, କାରଣ ତାଙ୍କ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ଯୁଦ୍ଧବିରତି ଉଲ୍ଲଂଘନ କରିଛନ୍ତି। ଭିଏତନାମରେ ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇନାହିଁ।

ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୬୪ ମସିହାରେ ଉତ୍ତର ଭିଏତନାମ ଆମେରିକାର ବିଧ୍ୱଂସକ ୟୁଏସଏସ ମାଡକ୍ସ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା। ଏହା ପରେ, ଆମେରିକା ଅପରେସନ ରୋଲିଂ ଥଣ୍ଡର ଅଧୀନରେ ଉତ୍ତର ଭିଏତନାମ ଉପରେ ବୋମା ମାଡ଼ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ନଅ ବର୍ଷ ଧରି ଲାଓସ ଉପରେ ବୋମା ପକାଇଥିଲା ଆମେରିକା।  1973 ରେ ଆମେରିକୀୟ ସୈନ୍ୟମାନେ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିଥିଲେ। ଏହାର ଶ୍ରେୟ ଆମେରିକା ପକ୍ଷରୁ ଯୁଦ୍ଧବିରତି ଆଲୋଚନାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିବା ହେନରୀ କିସିଞ୍ଜର ଏବଂ ଭିଏତନାମ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିବା ଲେ ଡକ୍ ଥୋଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ତେଣୁ, ଏହି ଦୁଇଜଣଙ୍କୁ 1973 ନୋବେଲ ଶାନ୍ତି ପୁରସ୍କାର ପାଇବାକୁ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା।

ନୋବେଲର ଇତିହାସରୁ କିଛି

1833ରେ ସ୍ୱିଡେନର ଷ୍ଟକହୋମରେ ଜନ୍ମିତ ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ନୋବେଲ୍ କେବଳ ଜଣେ ଉଦ୍ଭାବକ ନଥିଲେ, ବରଂ ଜଣେ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟୀ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ। ସେ ଜଣେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଥିଲେ ଯିଏ କବିତା ଏବଂ ନାଟକ ମଧ୍ୟ ଲେଖିଥିଲେ। ନୋବେଲ୍ କେବଳ ଡାଇନାମାଇଟ୍ ଉଦ୍ଭାବନ କରିନଥିଲେ, ବରଂ 355 ରୁ ଅଧିକ ପେଟେଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ରଖିଥିଲେ।

୧୮୯୫ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୨୭ ତାରିଖରେ ଆଲଫ୍ରେଡ ନୋବେଲ ପ୍ୟାରିସରେ ତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାପତ୍ରରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ। ଏଥିରେ ସେ ସର୍ତ୍ତ ରଖିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତିର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶକୁ ପାଞ୍ଚଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯିବା ଉଚିତ। ଏହି ରାଶିକୁ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ, ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ, ଶରୀର ବିଜ୍ଞାନ (ଚିକିତ୍ସା), ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଶାନ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ଉଚିତ ଯେଉଁମାନେ ପୂର୍ବ ବର୍ଷରେ ମାନବଜାତି ପାଇଁ ସର୍ବାଧିକ ଅବଦାନ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ଇଚ୍ଛାପତ୍ରରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିବାର ମାତ୍ର ଗୋଟିଏ ବର୍ଷ ପରେ ୧୮୯୬  ଡିସେମ୍ବର ୧୦ରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା।

୧୯୦୧ ମସିହାରୁ, ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ, ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ, ଔଷଧ, ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଶାନ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ପାଇଁ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିଲା। ଡିସେମ୍ବର ୧୦ ତାରିଖରେ ପ୍ରଥମ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା।