ଭାରତ ଆଣୁ ରୁଷର S-500 ଏୟାର ଡିଫେନ୍ସ ସିଷ୍ଟମ, ପାଟନାରେ ଜନ୍ମିତ ରୁଷୀୟ ସାଂସଦ ବଡ଼ ବୟାନ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସୁଛନ୍ତି ରୁଷ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁଟିନ। ଡିସେମ୍ବର ୪-୫ ରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ରହିବା ନେଇ କ୍ରେମଲିନ ପକ୍ଷରୁ ଦିଆଯାଇଛି ସୂଚନା। ଏହି ଦୁଇ ଦିନିଆ ଗସ୍ତରେ ପ୍ରାୟ ୧୨.୫ ଟ୍ରିଲିୟନ ମୂଲ୍ୟର ଏକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହେବାର ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଏହି ସମୟରେ ରୁଷ ଭାରତକୁ S-500 ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ପ୍ରଦାନ କରିଛି।ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜନାଥ ସିଂହ ଏକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ଏବେ S-500 ପରିବର୍ତ୍ତେ ପାଞ୍ଚଟି ନୂତନ S-400 ସ୍କ୍ୱାର୍ଡନ କିଣିବାକୁ ଚାହୁଁଛି। ସେ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ S-400 ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଚୁକ୍ତି ଅନ୍ତର୍ଗତ ରୁଷକୁ ଏବେ ବି ଦୁଇଟି ସ୍କ୍ୱାର୍ଡନ ଯୋଗାଇବାକୁ ପଡିବ, ଯାହା ସମୟ ସୀମାଠାରୁ ବହୁତ ପଛରେ। ଯଦି ରୁଷ ବିଳମ୍ବ ଜାରି ରଖେ, ତେବେ ଭାରତ ଅନ୍ୟ ଦେଶରୁ ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ କିଣିବା ବିଷୟରେ ବିଚାର କରିବ।

ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମଧ୍ୟ ରୁଷ ଅଧିକାରୀଙ୍କଠାରୁ S-400 ପାଇଁ ବିତରଣ ତାରିଖ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲା। ପୂର୍ବ ଚୁକ୍ତି ବିଷୟରେ କୌଣସି ଅପଡେଟ୍ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ରୁଷ ଭାରତକୁ ଏକ ନୂତନ ଚୁକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଛି, ଯାହା ଦେଶ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ।

2021 ରେ S-500 କୁ ସୀମିତ ସ୍ତରରେ ରୁଷର ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ବଳରେ ସାମିଲ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା 2024 ରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବ। ଏହି ପ୍ରଣାଳୀ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସବୁଠାରୁ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ବିପଦ, ଯେପରିକି ବାଲିଷ୍ଟିକ୍ ମିଶାଇଲ, ହାଇପରସୋନିକ୍ ଗ୍ଲାଇଡ୍ ଭେଇକିଲ, ହାଇପରସୋନିକ୍ କ୍ରୁଜ୍ ମିଶାଇଲକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି। ରୁଷୀୟ ସୂତ୍ର ଅନୁସାରେ, S-500 ଏକକାଳୀନ 7 କିଲୋମିଟର/ସେକେଣ୍ଡରୁ ଅଧିକ ବେଗରେ ଉଡ଼ୁଥିବା ୧୦ଟି ବାଲିଷ୍ଟିକ୍ ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ମୁକାବିଲା କରିପାରିବ। ଏହାର ପରିସର ୬୦୦ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏବଂ ଉଚ୍ଚତା 200 କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୋଲି ରିପୋର୍ଟ କରାଯାଇଛି। ଯାହା S-400 ଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଧିକ।

S-500 ରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଅଛି: 40N6M, ଯାହା ଦୀର୍ଘ ଦୂରଗାମୀ, ଏବଂ 77N6-N/77N6-N1, ଯାହା ସିଧାସଳଖ ସଂଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ବାଲିଷ୍ଟିକ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ରକୁ ନଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ହିଟ୍-ଟୁ-କିଲ୍ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ। ଏହାର ରାଡାର, 91N6E(M) ଏବଂ 76T6, ଉନ୍ନତ GaN ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ, ଯାହାକୁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଜାମିଂ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଏବଂ ଅଧିକ ସୁରକ୍ଷିତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏକ S-500 ବାଟାଲିୟନରେ 12ଟି ଲଞ୍ଚର୍ ଯାନ, ଏକ କମାଣ୍ଡ ପୋଷ୍ଟ ଏବଂ ତିନି ପ୍ରକାରର ରାଡାର ଥାଏ, ଯାହା ଏହାକୁ ବହୁ-ସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରେ।

ରୁଷର ଉପ-ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଡେନିସ୍ ମାଣ୍ଟୁରୋଭ ଦୁବାଇ ଏୟାରଶୋ 2025ରେ କହିଥିଲେ ଯେ S-500 ଉପରେ ଆଲୋଚନା S-400 ପରିଚାଳନା କରୁଥିବା ରଣନୈତିକ ଅଂଶୀଦାର ଦେଶମାନଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ଭବ। ଏହି ବିବୃତ୍ତି ମୁଖ୍ୟତଃ ଭାରତକୁ ଏକ ଇଙ୍ଗିତ କରିଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ, ରୋଷ୍ଟେକ୍ ସିଇଓ ସେରଗେ ଚେମେଜୋଭ୍ ଭାରତୀୟ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭୌଗୋଳିକ ରାଜନୈତିକ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ରହିବା ସର୍ତ୍ତେ ରୁଷ ଭାରତକୁ S-500 ର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ହସ୍ତାନ୍ତର ଏବଂ ଲାଇସେନ୍ସପ୍ରାପ୍ତ ଉତ୍ପାଦନ ଯୋଗାଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ।

ପାଟନାରେ ଜନ୍ମିତ ରୁଷୀୟ ସାଂସଦ ଅଭୟ ସିଂହ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ S-500 ବାୟୁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀକୁ ଅନୁସରଣ କରୁ।ୟୁକ୍ରେନ ସୀମାବର୍ତ୍ତୀ ରୁଷର କୁର୍ସ୍କ କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଥିବା ସିଂହ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତର ବିଦ୍ୟମାନ S-400 ଏକ ବହୁତ ଭଲ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀ", କିନ୍ତୁ S-500 ସର୍ବଶେଷ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା" ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ। ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଏଭଳି ସିଷ୍ଟମ ରହିବା ଉଚିତ।

ଏହା କେବଳ ରୁଷରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ରୁଷ ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦେଶକୁ ଦେଉନାହିଁ। ଯଦି ରୁଷ ଏହାକୁ ଭାରତକୁ ଦେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଏ, ତେବେ ଭାରତ ଏହାକୁ ପାଇବାରେ ପ୍ରଥମ ଦେଶ ହେବ। ଚୀନ ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇନାହିଁ। ମୁଁ ଭାବୁଛି ଭାରତ S-500 କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ପ୍ରଣାଳୀ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ କାମ କରିବା ଉଚିତ। ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସଫଳତା ହେବ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।