ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ୩୦/୦୭: ୮.୮ ତୀବ୍ରତାରେ ଭୂମିକମ୍ପ । ଶକ୍ତିଶାଳୀ କମ୍ପନରେ କମ୍ପିଛି ଋଷ । ଜାରି ହୋଇଛି ସୁନାମୀ ଆଲର୍ଟ । ତେବେ ଏହି ଭୂକମ୍ପ ପରେ ବଢିଛି ଭୟ । ଅନେକ କହୁଛନ୍ତି ଏପରି ତୀବ୍ରତାରେ ଭୂମିକମ୍ପ ହିରୋସିମାରେ ଏକକାଳୀନ ବିସ୍ଫୋରଣ ହେଉଥିବା ୧୪୩୦୦ ପରମାଣୁ ବୋମା ଶକ୍ତି ସହିତ ସମାନ ।
କିନ୍ତୁ ଏହି ତୁଳନା କ’ଣ ପ୍ରକୃତରେ ସଠିକ୍? ଏହି ଭୂମିକମ୍ପକୁ କାହିଁକି ଏତେ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି ? ବୈଜ୍ଞାନିକ ତଥ୍ୟ ଓ ଗବେଷଣା ଆଧାରରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ କେତେ? ଋଷ ଓ ଜାପାନ ଭଳି ଦେଶ ଏହି ଭୂମିକମ୍ପକୁ କାହିଁକି ଭୟ କରୁଛନ୍ତି? ଭାରତ ଭଳି ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ ଏହାର ସମ୍ପର୍କ କ’ଣ?
୮.୮ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ କେତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ?
ଭୂମିକମ୍ପର ତୀବ୍ରତା ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲ୍ କିମ୍ବା ମୋମେଣ୍ଟ ମ୍ୟାଗ୍ନିଟ୍ୟୁଡ୍ ସ୍କେଲ୍ (Mw) ରେ ମାପ କରାଯାଏ । ଏହା ଏକ ଲଗାରିଥମିକ୍ ସ୍କେଲ୍ । ଅର୍ଥାତ୍, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ଗୋଟିଏ ପଏଣ୍ଟ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ, ଶକ୍ତି ୩୧.୬ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ୮.୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ୭.୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ଅପେକ୍ଷା ୩୧.୬ ଗୁଣ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ । ୬.୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ଅପେକ୍ଷା ପ୍ରାୟ ୧୦୦୦ ଗୁଣ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ।
୮.୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ "ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂମିକମ୍ପ" କାଟାଗୋରୀରେ ଆସେ । ଏହା ଏତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଯେ ଏହା କୋଠା, ରାସ୍ତା ଓ ସମଗ୍ର ସହରକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିପାରେ। ଏହାର ଶକ୍ତି ଜୁଲ୍ସରେ ମାପ କରାଯାଏ। ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ମତରେ, ଏହା ଏତେ ବିଶାଳ ପରିମାଣ ଯେ ଏହାକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ, ଆମେ ଏହାକୁ ପରମାଣୁ ବୋମାର ଶକ୍ତି ସହିତ ତୁଳନା କରୁ।
୮.୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ "ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂମିକମ୍ପ" ବର୍ଗରେ ପଡ଼ିଥାଏ । ଏହା ଏତେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଯେ ଏହା କୋଠା, ରାସ୍ତା ଏବଂ ସମଗ୍ର ସହରକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିପାରେ। ଏହାର ଶକ୍ତି ଜୁଲ୍ସରେ ମାପ କରାଯାଏ। ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ମତରେ, ୮.୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରାୟ 9 x 10^17 ଜୁଲ୍ସ ଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ କରେ। ଏହା ଏତେ ବିଶାଳ ପରିମାଣ ଯେ ଏହାକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ, ଆମେ ଏହାକୁ ଏକ ପରମାଣୁ ବୋମାର ଶକ୍ତି ସହିତ ତୁଳନା କରୁ।
ରିସର୍ଚ୍ଚଗେଟର ଅଧ୍ୟୟନ "କମ୍ପାଇଜ୍ ବିଟ୍ୟୁନ୍ ଦି ସିଜମିକ୍ ଏନର୍ଜିଜ୍ ଟୁନ୍ ଟନ୍ ସହିତ" ଅନୁସାରେ, ୮.୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ୬.୨୭ ନିୟୁତ ଟନ୍ TNT ସହିତ ସମାନ । ଯାହା ପ୍ରାୟ ୧୦୦୦୦-୧୪୦୦୦୦ ହିରୋସିମା ବୋମା ରେଞ୍ଜ ମଧ୍ୟରେ ପଡ଼ିଥାଏ। ସେଥିପାଇଁ ୯୦୦୦ ବୋମାର କଥାକୁ ଏକ ଆକଳନ ଭାବରେ ସଠିକ୍ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରିବ।
ରୁଷ ଓ ଜାପାନରେ ଭୟ କାହିଁକି?
ଜାପାନ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ କାମଚଟକା ଉପଦ୍ୱୀପ (ରୁଷ)ରେ ସମ୍ପ୍ରତି ୮.୮ ତୀବ୍ରତାର ଏକ ଭୂମିକମ୍ପ ଘଟିଛି। ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରୀୟ ଅଗ୍ନି ବଳୟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଯେଉଁଠାରେ ବିଶ୍ୱର ଅଧିକାଂଶ ଭୂମିକମ୍ପ ଘଟେ। ଏହି ଭୂମିକମ୍ପ ଯୋଗୁଁ ରୁଷ ଓ ଜାପାନରେ ଭୟ ବ୍ୟାପିବାର ଅନେକ କାରଣ ଅଛି...
ଜାପାନର ଇତିହାସ: ଜାପାନ ପୂର୍ବରୁ ବଡ଼ ବଡ଼ ଭୂମିକମ୍ପ ଅନୁଭବ କରିଛି, ଯେପରିକି ୨୦୧୧ ଟୋହୋକୁ ଭୂମିକମ୍ପ (୯.୦ ତୀବ୍ରତା) । ଯାହା ସୁନାମୀ ଏବଂ ଫୁକୁସିମା ପରମାଣୁ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଲିକ୍ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ସେହି ଭୂମିକମ୍ପରେ ପ୍ରାୟ ୨୮,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । $୩୬୦ ବିଲିୟନ ମୂଲ୍ୟର କ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା। ୮.୮ ତୀବ୍ରତାର ଏକ ଭୂମିକମ୍ପ ସମାନ ଭାବରେ ବିପଜ୍ଜନକ ହୋଇପାରେ, ବିଶେଷକରି ଯଦି ଏହା ଉପକୂଳ ନିକଟରେ ଘଟେ।
ରୁଷର କାମଚଟକା: କାମଚଟକା ଏକ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ଓ ଭୂମିକମ୍ପ ପ୍ରବଣ ଅଞ୍ଚଳ । ଯଦିଓ ଏଠାରେ ଜନସଂଖ୍ୟା କମ୍, ଭୂମିକମ୍ପର ପ୍ରଭାବ ଜାପାନ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିପାରେ। ଏହି ଭୂମିକମ୍ପ ସୁନାମି ଚେତାବନୀ ଜାରି କରିଥିଲା, ଯାହା ଉଭୟ ଦେଶରେ ଭୟ ବୃଦ୍ଧି କରିଥିଲା।
ସୁନାମୀ ବିପଦ: ଯଦି ସମୁଦ୍ର ତଳେ ୮.୮ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ହୁଏ । ତେବେ ଏହା ସୁନାମୀ ଆଣିପାରେ । ଯେପରି ୨୦୦୪ ମସିହାରେ ଭାରତ ମହାସାଗର ଭୂମିକମ୍ପରେ ଘଟିଥିଲା। ସେହି ସୁନାମୀରେ ଭାରତ, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ ଓ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ୨.୩ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା।
