ବନ୍ଦହେବାକୁ ଯାଉଛି ୧୧୭ ବର୍ଷର ଏହି ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ, ଦିବାଲୀ ପୂର୍ବରୁ କାରବାର ଠପ

କୋଲକାତା ୧୯।୧୦: ଭାରତର ସର୍ବ ପୂରାତନ ସେୟାର ବଜାର ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ କୋଲକାତା ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ (ସିଏସଇ) ଏବେ ଶେଷ ନିଶ୍ୱାସ ନେଉଛି। ୧୯୦୮ ମସିହାରେ ସ୍ଥାପିତ ଏହି ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ୨୦୨୫ ଦୀପାବଳି ପରେ ବୋଧ ହୁଏ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ। ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିଭୂତି ଓ ବିନିମୟ ବୋର୍ଡ (ସେବି)ଙ୍କ ମଞ୍ଜୁରୀ ମିଳିବା ପରେ ଏହା ସ୍ୱେଛାରେ ବଜାର ସଞ୍ଚାଳନରୁ ଓହରିଯିବ। ଏକଦା ଏହି ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ବମ୍ବେ ଷ୍ଟକ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ (ବିଏସଇ)ର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ଥିଲା ଓ କୋଲକାତାର ଆର୍ଥିକ ମେରୁଦଣ୍ଡ ଥିଲା।

ଏହି ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ଦୀର୍ଘ ଦଶନ୍ଧୀ ଧରି ନିବେଶକ ଓ ଟ୍ରେଡର୍ସଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଥିଲା। ହେଲେ ୨୦୦୧ ମସିହାରେ ହୋଇଥିବା କେତନ ପାରେଖ ଦୁର୍ନୀତି ଷ୍ଟକଏକ୍ସଚେଞ୍ଜର ଭାଗ୍ୟକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା। କେତନ ପାରେଖ ସ୍କାମ କାଳରେ ଅନେକ ବ୍ରୋକର ପୈଠ ସଂକଟ (ପେମେଣ୍ଟ କ୍ରାଇସିସ) ରେ ଫଶି ଯାଇଥିଲେ। ଅନେକ ଟ୍ରେଡର୍ସ ସେମାନଙ୍କ ସେଟେଲମେଟ୍ ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ବାହ କରିପାରିନଥିଲେ। ଏଣୁ ସିଏସଇ ଉପରେ ନିବେଶକଙ୍କ ଭରସା ଉଠି ଯାଇଥିଲା। ଏହି ସଂକଟ ପରେ ସିଏସଇର ଗତିବିଦ୍ଧି ଲଗାତାର ହ୍ରାସ ହେବାରେ ଲାଗିଥିଲା ଓ ଟ୍ରେଡିଂ ଭଲ୍ୟୁମ ପାଖାପାଖି ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲା।

ଏପ୍ରିଲ ୨୦୧୩ରେ ସେବି ନିୟାମକୀୟ ଅନିୟମିତତା ଯୋଗୁ ସିଏସଇ ଟ୍ରେଡିଂ ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇଦେଇଥିଲେ। ଏହା ପରେ ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ପୁଣି ସଞ୍ଚାଳନ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ସିଏସଇ ଅନେକ ଉଦ୍ୟମ କରିଥିଲା ଓ ଏଥି ପାଇଁ କୋର୍ଟରେ ଅପିଲ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲା। ହେଲେ ଏଥିରୁ କୌଣସି ପରିଣାମ ମିଳିନଥିଲା। ଲଗାତାର କ୍ଷତି ଓ ସୀମିତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସମ୍ଭାବନାକୁ ନଜରରେ ରଖି ସିଏସଇ ବୋର୍ଡ ଶେଷରେ ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ବିଜନେସରୁ ସ୍ୱେଚ୍ଛାରେ ବାହାରକୁ ବାହାରିଯିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା।

ସିଏସଇ ଚେୟାରମ୍ୟାନ ତଥା ପବ୍ଲିକ୍ ଇଣ୍ଟରେଷ୍ଟ ଡାଇରେକ୍ଟର ଦୀପଙ୍କର ବୋସ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୨୫ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଇଜିଏମରେ ସେୟାରହୋଲ୍ଡର୍ସ ବ୍ୟବସାୟରୁ ବାହାରିଯିବା ଯୋଜନାକୁ ମଞ୍ଜୁରୀ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହା ପରେ ସିଏସଇ ଔପଚାରିକ ରୂପେ ସେବିଙ୍କୁ ଏଗଜିଟ୍ ଆବେଦନ କରିଛି। ସେବି ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ନିମନ୍ତେ ରାଜବଂଶୀ ଆଣ୍ଡ ଆସୋସିଏଟସ୍ ଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି। ସେ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ସମୀକ୍ଷା ପୁରା କରିବା ପରେ ମଞ୍ଜୁରୀ ପ୍ରଦାନ କରିବେ।

ଏଗଜିଟ୍ ପ୍ରୋସେସରେ ସିଏସଇଙ୍କୁ ସେବିଙ୍କ ନିକଟରୁ ୩ ଏକର ଜମି (କୋଲକାତା ଇଏମ ବାଇପାସ୍ ନିକଟରେ) ୨୫୩ କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ସୃଜନ ଗ୍ରୁପକୁ ବିକ୍ରି ନିମନ୍ତେ ମଞ୍ଜୁରୀ ମିଳି ସାରିଛି। ଏହି କାରବାର ସେବିଙ୍କ ଚୂଡାନ୍ତ ସ୍ୱୀକୃତି ମିଳିବା ପରେ ପୁରା ହୋଇଯିବ ଏହା ସହିତ ସିଏସଇ ନିଜ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଅବସର ଯୋଜନା (ଭିଆରଏସ୍) ମଧ୍ୟ ହାତକୁ ନେଇଛି। ସବୁ କର୍ମଚାରୀ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରୁ କିଛି କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ କାମ ତୁଲାଇବା ପାଇଁ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟରେ ନିଯୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ଯଦିଓ ସିଏସଇ ଷ୍ଟକଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ରୂପେ କାମ କରିବା ବନ୍ଦ କରିଦେବ ତେବେ ତାର ସହାୟକ କମ୍ପାନୀ ସିଏସଇ କ୍ୟାପିଟାଲ ମାର୍କେଟସ୍ ପ୍ରାଇଭେଟ ଲିମିଟେଡ (ସିସିଏମପିଏଲ) ଆଗକୁ ବି ବ୍ରୋକରେଜ କାରବାର ଜାରି ରଖିବ। ଏହି କମ୍ପାନୀ ଏନଏସଇ ଓ ବିଏସଇ ଉଭୟର ସଦସ୍ୟ ହୋଇ ରହିବ।

ଏକ ସମୟରେ ସିଏସଇରେ ୧,୭୪୯ ଲିଷ୍ଟେଡ କମ୍ପାନୀ ଓ ୬୫୦ ଟ୍ରେଡିଂ ମେମ୍ବର ଥିଲେ। ହେଲେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଏବେ ଶୁନକୁ ପହଞ୍ଚି ଯାଇଛି। ୨୦୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟରେ ଚେୟାରମ୍ୟାନ ଦୀପଙ୍କର ବୋସ୍ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ ‘ସିଏସଇ ଭାରତର ପୁଞ୍ଜି ବଜାରରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଛି। ଏହା ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ଇତିହାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ ହୋଇ ରହିବ ’। କୋଲକାତା ଷ୍ଟକ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ବନ୍ଦ ହେବା ଭାରତୀୟ ସେୟାର ବଜାର ଇତିହାସର ଏକ ଭାବନାତ୍ମକ ଓ ଐତିହାସିକ କ୍ଷଣ। ଏହା ଏକ ଯୁଗର ଅନ୍ତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଭାରତର ବଜାର ସଂସ୍କାର ଓ ନୂଆ ଟେକ୍ନୋଲଜି ଦିଗରେ ଏକ ବଡ଼ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟ ହେବ।