ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆଜି ନୌସେନା ଦିବସ। ଭାରତୀୟ ନୌସୈନିକଙ୍କ ଶୌର୍ଯ୍ୟକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବର ୪ରେ ପାଳିତ ହୁଏ ନୌସେନା ଦିବସ। ୧୯୭୧ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୩ ତାରିଖ। ଠିକ୍ ଆଜିର ଦିନରେ ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନା ଭାରତୀୟ ବାୟୁସୀମା ଓ ସୀମାନ୍ତବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ଉଦ୍ୟମ କରୁଥିଲା। ଯାହାପରେ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଉତ୍ତର ଦେବା ପାଇଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ‘ଅପରେସନ ଟ୍ରାଇଡେଣ୍ଟ’। ଏହି ଅପରେସନ ଜରିଆରେ ପାକିସ୍ତାନ ନୌସେନା ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ଭାରତ। କରାଚି ବନ୍ଦର ଏବଂ ସେଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ପାକିସ୍ତାନ ନୌସେନା ମୁଖ୍ୟାଳୟକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏହି ଅପରେସନ୍।
ଏହି ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ଭାରତରୁ ଏକ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ବୋଟ୍ ଏବଂ ଦୁଇଟି ଯୁଦ୍ଧ ଜାହାଜ ପଠାଯାଇଥିଲା। ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ପ୍ରଥମେ କରାଚି ଉପକୂଳରେ ଜାହାଜ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା। ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏକ ଜାହାଜକୁ ଆଣ୍ଟି-ଜାହାଜ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଦ୍ୱାରା ଆକ୍ରମଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ପାକିସ୍ତାନର ଅନେକ ଜାହାଜ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ଏଥିରେ ପାକିସ୍ତାନର କିଛି ଜାହାଜ ଓ ତେଲ ଡିପୋ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା।
{"id":878770,"sizeSlug":"full","linkDestination":"none"}
ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ପାକିସ୍ତାନର କରାଚି ବେସ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି। ଧ୍ବଂସର ପ୍ରଭାବ ଏତେ ଥିଲା ଯେ, ୭ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ଡିପୋଗୁଡ଼ିକ ଜଳିଥିଲା। ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ପାକିସ୍ତାନୀ ନୌସେନାର ଡେଷ୍ଟ୍ରୟର୍ ପିଏନ୍ଏସ୍ ଖାଇବର ଓ ମାଇନ୍ ସ୍ବିପର ପିଏନ୍ଏସ୍ ମୁହାଫିକ ଧ୍ବଂସ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଏଥିରେ ୭୨୦ ପାକିସ୍ତାନୀ ନୌସେନା ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ । ଶେଷରେ ପାକିସ୍ତାନ ନୌସେନା ଭାରତ ନିକଟରେ କରିଥିଲା ଆତ୍ମ ସମର୍ପଣ। ତେବେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ଏହି ବଡ଼ ବିଜୟକୁ ମନେ ପକାଇବା ସହ ସେମାନଙ୍କ ବୀରତ୍ବକୁ ସଲାମ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବର ୪ ତାରିଖରେ ନୌସେନା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଇ ଆସୁଛି ।
{"id":878771,"sizeSlug":"full","linkDestination":"none"}
୧୬୧୨ ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା। ସେହି ସମୟରେ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଏହାର ଜାହାଜକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀର ମେରାଇନ୍ କର୍ପସ ନାମରେ ଏକ ସୈନ୍ୟ ଗଠନ କରିଥିଲା। ୧୬୮୬ ସୁଦ୍ଧା ବ୍ରିଟିଶ ବାଣିଜ୍ୟ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ବମ୍ବେକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେଲା। ଏହାପରେ ଏହି ସ୍କ୍ୱାର୍ଡର ନାଁ ପୂର୍ବ ଇଣ୍ଡିଆ ମେରାଇନରୁ ବମ୍ବେ ମେରାଇନ୍ ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା। ବମ୍ବେ ମେରାଇନ୍ ମରାଠା, ସିନ୍ଧି ଯୁଦ୍ଧ ଏବଂ ୧୮୨୪ ମସିହାରେ ବର୍ମା ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲା। ଯାହା ପରେ ରୟାଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ନୌସେନା ନାମରେ ନାମିତ ହେଲା । ଭାରତର ସ୍ୱାଧିନତା ପରେ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ନୌସେନା ପୁନଃ-ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହାର ନାଁ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଭାବରେ ନାମିତ ହୋଇଥିଲା।
{"id":878772,"sizeSlug":"full","linkDestination":"none"}
ମରାଠା ସମ୍ରାଟ୍ ଛତ୍ରପତି ଶିବାଜୀ ଭୋସଲେଙ୍କୁ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ଜନକ କୁହାଯାଏ। ଏବେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର କମାଣ୍ଡର ଇନ୍ ଚିଫ୍ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି। ବର୍ତ୍ତମାନ୍ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଦୁନିଆର ସପ୍ତମ ସବୁଠୁ ବଡ଼ ନୌସେନା।
ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ସାମୁଦ୍ରିକ ସୀମା ରକ୍ଷା କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ଯେମିତି କି ଡକାୟତି ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦ ଭଳି ସାମୁଦ୍ରିକ ବିପଦରୁ ଦେଶକୁ କରିଥାଏ ରକ୍ଷା ।
• ଅପରେସନ୍ ଟ୍ରାଇଡେଣ୍ଟ: ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନୀ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ କରାଚି ବନ୍ଦର ଉପରେ ହୋଇଥିବା ଆକ୍ରମଣ ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ବିଜୟ ଥିଲା ଏବଂ ଦେଶର ପୂର୍ବ ସୀମା ସୁରକ୍ଷିତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା।
• ଅପରେସନ୍ କାକଟସ୍: ୧୯୮୮ରେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଦ୍ୱାରା ଭାରତୀୟ ନାଗରିକଙ୍କୁ ମାଲଦ୍ୱୀପରୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ଏକ ସଫଳ ଅପରେସନ୍ ଥିଲା। ଯେଉଁଠି ୧୭୦୦ରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ରକ୍ଷା ହୋଇଥିଲା।
• ଅପରେସନ୍ ରାହତ: ୨୦୦୪ ସୁନାମି ପରେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ମାନବିକ ସହାୟତା ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରଶମନ କାର୍ଯ୍ୟ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସଫଳତା ଥିଲା।
