ଭୁବନେଶ୍ବର ୧୮|୬: ବିହାର ମୁଜାଫରପୁରରେ ଆତଙ୍କ ମଚାଇଛି ଏକ୍ୟୁଟ ଏନ୍‌ସିଫାଲାଇଟିସ୍‌ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ । ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶହେରୁ ଅଧିକ ପିଲାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇସାରିଲାଣି । ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇ ପିଲାମାନେ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ଭର୍ତ୍ତି ହେଉଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସୁସ୍ଥ ହୋଇ ଘରକୁ ଫେରୁ ନାହାଁନ୍ତି। ତେବେ ଏହି ରୋଗର କାରଣ କଣ ?  କାହିଁକି ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରୁଛନ୍ତି ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ ଶିଶୁ ? ଯାହାର କାରଣ ଶୁଣିଲେ ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଚକମି ଉଠିବେ । କାରଣ ତ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବୁ କିନ୍ତୁ ମୁଜାଫରପୁରରେ ଏ ରୋଗ ନୂଆ ନୁହେଁ ପୂର୍ବରୁ ଏକାଧିକ ମାଆଙ୍କର କୋଳ ଶୂନ୍ୟ କରିଦେଇଛି ଏହି ମାରାତ୍ମକ ଏନ୍‌ସିଫାଲାଇଟିସ୍‌ ।

ସତରେ ଲାଲ୍‌ ରଙ୍ଗର ଲିଚୁ କ’ଣ ଏତେ ମାରାତ୍ମକ ? ଖରାଦିନେ ବଜାରରେ ମିଳୁଥିବା ଲିଚୁ କ’ଣ ଏତେ ଘାତକ ? ହଁ ଆଜ୍ଞା ପାଟିକୁ ସୁଆଦିଆ ଲାଗୁଥିବା ଲିଚୁ ଯେତିକି ସୁନ୍ଦର ତା ଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ମାରାତ୍ମକ । ବିହାର ମୁଜାଫରପୁରରେ ଏବେ ଯାଏଁ  ଶହେରୁ ଅଧିକ ପିଲା ପ୍ରାଣ ହରାଇଲେଣି । ଯେଉଁ ମାନଙ୍କର ବୟସ ୧୦ ବର୍ଷରୁ କମ୍‌ । ଏନ୍‌ସିଫାଲାଇଟିସ୍‌ରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ପିଲାମାନେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରୁଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି । ତେବେ ଏହି ରୋଗ ପାଇଁ ଯେଉଁ କେତୋଟି କାରଣକୁ ଦାୟୀ କରାଯାଇଛି ସେଥିରୁ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଲିଚୁ । ମୁଜାଫରପୁର ଏକ ଅଗ୍ରଣି ତଥା ବହୁମାତ୍ରାରେ ଲିଚୁ ଉତ୍ପାଦନ ହେଉଥିବା ସ୍ଥାନ । ଯାହାକୁ ଚାଷ କରି ସେଠାକାର ଲୋକେ ପେଟ ପୋଷୁଛନ୍ତି ଏବେ ସେହି ଫସଲ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପାଲଟିଛି କାଳ । ଖାଲିପେଟରେ ଲିଚୁ ଖାଇବା ଯୋଗୁଁ ଏହି ରୋଗର ଶିକାର ପିଲାମାନେ ହେଉଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି ।

ଖରାରେ ପାଟିକୁ ସ୍ବାଦିଷ୍ଟ ଲାଗୁଥିବା ଲିଚୁରେ କଣ ରହିଛି ? କାହିଁକି ମାରାତ୍ମକ ଲିଚୁ ? ଖରାଦିନେ ଶରୀରରେ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ସାଧାରଣତଃ ସମସ୍ତେ ଲିଚୁ ଖାଇ ଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସେହି ଲିଚୁକୁ ଖାଲି ପେଟରେ ଖାଇବା ଅର୍ଥ ମୃତ୍ୟୁକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବା । ବିଶେଷ କରି ଯେଉଁ ଶିଶୁ ମାନେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଶଂ ପିଲା ଲିଚୁ ଖାଇଥିବା ସ୍ବୀକାର କରିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ବାପାମାଆ । ଲିଚୁରେ ଥିବା ହାଇପୋଗ୍ଲାସିନ-A ଓ MPCH ହେଉଛି ଶରୀର ପାଇଁ ମାରାତ୍ମକ। ବିଶେଷ କରି ଛୋଟ ପିଲାମାନେ ଯଦି ଖାଲି ପେଟରେ ଲିଚୁ ଖାଆନ୍ତି ତେବେ ଏହି ରୋଗର ଶିକାର ହେବାର ଯଥେଷ୍ଟ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । ଖାଲି ପେଟରେ ଲିଚୁ ଖାଇବା ଦ୍ବାରା ଏହି ଦୁଇଟି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥର ପ୍ରଭାବରେ ଶରୀରରେ ଫେଟି ଏସିଡ୍‌ ମୋଟାପଲିଜିମ୍‌ ତିଆରିରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ଫଳରେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଜନକ ଭାବେ ଶରୀରର ସୁଗାର ପରିମାଣ କମିଯାଇଥାଏ ।ଯାହା ଦ୍ବାରା କମ୍ପ ଆସିବା ସହିତ ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇଥାଏ ।

ଏହି ରୋଗରେ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିବା ବିହାରରେ ନୂଆ କଥା ନୁହେଁ । ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ହେଲା ଏପରି ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏନ୍‌ସିଫାଲାଇଟିସ୍‌ରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରୁଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରକୃତ କାରଣ ଖୋଜି ପାଉ ନାହାଁନ୍ତି ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ବିଜ୍ଞାନୀ । ଏବେ ଲିଚୁ ଏହି ରୋଗର କାରଣ ବୋଲି ଗୁଜବ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ପରେ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।ଲିଚୁ ଖାଇବା ଦ୍ବାରା ଶରୀରରେ ରାସାୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରଭାବରେ ଶରୀରରେ ସୁଗ୍ରାର ମାତ୍ରା କମିଯାଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଏନ୍‌ସିଫାଲାଇଟିସ୍‌ର ଏହା ପ୍ରକୃତ କାରଣ ନୁହେଁ । କାରଣ ଚିକିତ୍ସା କରୁଥିବା ଡାକ୍ତରଙ୍କ କହିବା କଥା ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିବା ଶିଶୁଙ୍କ ମଧ୍ୟ ଏକ ବର୍ଷରୁ କମ୍‌ ବୟସର ଶିଶୁ ମଧ୍ୟ ଅଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଖାଲି ପେଟରେ ଲିଚୁ ଖାଇବା ଦ୍ବାରା ଯେ ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ମୁଖରେ ପଡ଼ୁଛନ୍ତି ତାହା ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ ।

ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ବିହାରର ମୁଜାଫରପୁର ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦୁଇ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଶିଶୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି ।୨୦୦୨ରୁ ୨୦୧୮ ମଧ୍ୟରେ ୨ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଶିଶୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି । ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଗମ୍ଭୀରତାର ସହ ନେଇ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ମଧ୍ୟରେ ଏହାକୁ ନେଇ ଗବେଷଣା ହୋଇଛି । ଇଲଣ୍ଡ ଅନ୍ୟ ବିଦେଶୀ ଗବେଷକ ଏନ୍‌ସିଫାଲାଇଟିସ୍‌କୁ ନେଇ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏନ୍‌ସିଫାଲାଇଟିସ୍‌ ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟତଃ ତିନୋଟି କାରଣକୁ ଦାୟୀ କରିଛନ୍ତି ଗବେଷକ ।

୧- ରାତିରେ ଖାଲିପେଟରେ ଶିଶୁ ଶୋଇଲେ

୨- ଖାଲି ପେଟରେ ଶିଶୁ ଲିଚୁ ଖାଇଲେ

୩- ଖରାଦିନରେ ଆଦ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଏକ କାରଣ

ଏହି ସବୁ କାରଣକୁ ଦାୟୀ କରିଛନ୍ତି ଗବେଷକ, କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତ ପ୍ରମାଣ  ବିନା ଲିଚୁକୁ ଦାୟୀ କରିବାକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ମନେ କରୁ ନାହାଁନ୍ତି ଚିକିତ୍ସା କରୁଥିବା ଡାକ୍ତର । ସେପଟେ ମହାମାରୀ ପରି ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ବ୍ୟାପିଚାଲୁଥିବା ବେଳେ ଏହି ତିନୋଟି କାରଣ ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ପାଇଁ ଜନସେଚତନତା ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଉଛି ।