ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ୨୧/୦୫; ଆଜି ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ବାର୍ଷିକୀ । ୪୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଭାରତର ସର୍ବ କନିଷ୍ଠ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିବା ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ତାଙ୍କ ମାତା ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ହତ୍ୟା ପରେ ଦେଶର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସିଂହାସନ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ରାଜନୀତିରେ ଆସିବା ପରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଯୁଗର ଅନ୍ତ ମଧ୍ୟ ଦୁଃଖଦ ଥିଲା ଓ ତାଙ୍କୁ ୨୧ ମଇ ୧୯୯୧ ରେ ରାତି ୧୦.୨୧ ରେ ତାମିଲନାଡୁର ଶ୍ରୀପେରୁମ୍ବୁଦୁରରେ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ଆଜି ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ବାର୍ଷିକୀ ରେ, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଦେଶର ସବୁଠାରୁ କନିଷ୍ଠ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅଧିକ କିଛି।
ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ୨୦ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୪ ରେ ମୁମ୍ବାଇରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନର ଦାସତ୍ୱରୁ ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନତା ପାଇଲା, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ମାତ୍ର ତିନି ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା । ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହେଲା ଓ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପିତା ଅର୍ଥାତ୍ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେଲେ । ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଫେରୋଜ ଗାନ୍ଧୀ ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ । ତାଙ୍କର ପିଲାଦିନ ଦିଲ୍ଲୀର କିଶୋର ମୁର୍ତ୍ତୀ ଭବନରେ ଅତିବାହିତ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ବିଷୟରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କଲେ ସେ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ଡେରାଡୁନର ୱେଲହମ୍ ସ୍କୁଲକୁ ଯାଇଥିଲେ କିନ୍ତୁ ଏହାପରେ ତାଙ୍କୁ ଶୀଘ୍ର ହିମାଳୟର ପାଦଦେଶରେ ଥିବା ଆବାସିକ ଡୁନ୍ ସ୍କୁଲକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା । ସେଠାରେ ସେ ଅନେକ ବନ୍ଧୁ କରିଥିଲେ, ଯାହାଙ୍କ ସହ ସେ ଆଜୀବନ ବନ୍ଧୁ ରହିଥିଲେ । ପରେ ତାଙ୍କ ସାନଭାଇ ସଞ୍ଜୟ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସେହି ସ୍କୁଲକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ଉଭୟ ଏକାଠି ରହିଥିଲେ । ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ଏଠାରେ ପାଠପଢ଼ା ସମାପ୍ତ କରିବା ପରେ ଅଧିକ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ କେମ୍ବ୍ରିଜର ଟ୍ରିନିଟି କଲେଜକୁ ଯାଇଥିଲେ । ସେ ଶୀଘ୍ର ଟ୍ରିନିଟି କଲେଜକୁ ବିଦାୟ ଦେଇ ଲଣ୍ଡନର ଇମ୍ପେରିଆଲ୍ କଲେଜକୁ ଯାଇ ସେଠାରୁ ମେକାନିକାଲ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ପଢିଥିଲେ । ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ କେବେହି ରାଜନୀତି ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହୀ ନଥିଲେ । ଇଂଲଣ୍ଡରୁ ଘରକୁ ଫେରିବା ପରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀ ଫ୍ଲାଇଙ୍ଗ କ୍ଲବ୍ର ପ୍ରବେଶିକା ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ପାଇଲଟ ଲାଇସେନ୍ସ ହାସଲ କରିଥିଲେ । ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ସେ ଘରୋଇ ଜାତୀୟ ପରିବହନକାରୀ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଏୟାରଲାଇନ୍ସର ପାଇଲଟ୍ ହୋଇଥିଲେ । ରାଜନୀତି ବ୍ୟତୀତ ବିମାନ ଉଡ଼ାଇବା ତାଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ଥିଲା ।

କ’ଣ ପାଇଁ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କରାଯିବ

• ୧- ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ, ଯିଏ ଭାରତରେ ଟେଲିକମ୍ ବିପ୍ଳବ ଆଣିଥିଲେ । ଆଜି ଯେଉଁ ଡିଜିଟାଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆର ଚର୍ଚ୍ଚା କରାଯାଉଛି, ତାହା ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଂରଚନା କରାଯାଇଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ଡିଜିଟାଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆର ଆର୍କିଟେକ୍ ତଥା ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଓ ଟେଲି ଯୋଗାଯୋଗ ବିପ୍ଳବର ପିତା କୁହାଯାଏ ।
• ୨- ପୂର୍ବରୁ ଦେଶରେ ଭୋଟ୍ ଦେବାର ବୟସ ସୀମା ୨୧ ବର୍ଷ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଯୁବ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଏହି ବୟସ ସୀମା ଭୁଲ ଥିଲା । ସେ ୧୮ ବର୍ଷ ବୟସର ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଦାୟିତ୍ୱବାନ କରିବା ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ମତାଧିକାର ଦେଇ ଦେଶ ପ୍ରତି ସଶକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ । ୧୯୮୯ ରେ, ସମ୍ବିଧାନର ୬୧ ତମ ସଂଶୋଧନ ମାଧ୍ୟମରେ ଭୋଟ୍ ଦେବାର ବୟସସୀମା ୨୧ ରୁ ୧୮ ବର୍ଷକୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିଲା ।
• ୩- ଦେଶରେ ପୂର୍ବରୁ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିବାର ସ୍ବପ୍ନ ବହୁ ଦୂରରେ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ତାଙ୍କ ବନ୍ଧୁ ସାମ ପିଟ୍ରୋଡାଙ୍କ ସହ ଦେଶରେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବିପ୍ଳବ ଆଣିବା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିନା ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ବିକାଶ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇରେ ଟିକେଟ୍ ପ୍ରଦାନର କମ୍ପ୍ୟୁଟରୀକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକର ସଫଳତା ଥିଲା ।
• ୪- ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ପଞ୍ଚାୟତ ରାଜ ସହ ଜଡିତ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡିକ ବିକାଶମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିପାରିବେ ବୋଲି ଭାବି ଦେଶରେ ପଞ୍ଚାୟତ ରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ମଜବୁତ କରିଥିଲେ । ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ବିଶ୍ୱାସ କରିଥିଲେ ଯେ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଞ୍ଚାୟତ ରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନେହେବ, ସେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଣତନ୍ତ୍ର ନିମ୍ନ ସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚିପାରିବ ନାହିଁ । ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ମଧ୍ୟରେ ସେ ପଞ୍ଚାୟତ ରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସ୍ତାବ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ । ୨୧ ମଇ ୧୯୯୧ ରେ ହତ୍ୟାର ଏକ ବର୍ଷ ପରେ, ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ହୃଦୟଙ୍ଗମ ହେଲା, ଯେତେବେଳେ ୧୯୯୨ ରେ ୭୩ ତମ ତଥା ୭୪ ତମ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂଶୋଧନ ମାଧ୍ୟମରେ ପଞ୍ଚାୟତ ରାଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉତ୍ପନ୍ନ ହେଲା ।
• ୫-ବର୍ତ୍ତମାନ, ଦେଶରେ ଖୋଲାଯାଇଥିବା ୫୫୧ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ୧.୮୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଛାତ୍ର ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଛନ୍ତି । ଗାଁର ପିଲାମାନେ ମଧ୍ୟ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଶିକ୍ଷା ପାଇବା ଉଚିତ ବୋଲି ଭାବି ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ଜବାହର ନବୋଦୟ ବିଦ୍ୟାଲୟର ମୂଳଦୁଆ ପକାଇଥିଲେ ।