ମହାଳୟା ପରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ନବରାତ୍ରୀ | ୯ ଦିନ ମା ଦୁର୍ଗା ବିଭିନ୍ନ ରୂପରେ ପୂଜା ପାଇଥାନ୍ତି | ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କୁ ଅଷ୍ଟଭୁଜା ଦେବୀ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ | ଆଜି ହେଉଛି ନବରାତ୍ରୀର ଚତୁର୍ଥ ଦିନ | ଆଜି ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା | ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କୁ ପୂଜା କଲେ ସିଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇଥାଏ | ନବରାତ୍ରୀରେ ମାଙ୍କ ପୂଜା ଆରାଧନା କରିବା ଦ୍ୱାରା ରୋଗ ଶୋକ ଦୂର ହେବା ସହିତ ଆୟୁ ଏବଂ ଯଶ ବୃଦ୍ଧି ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ | ନବରାତ୍ରୀରେ କେମିତି କରିବେ ମାଙ୍କ ଆରାଧନା ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ..... ୧. ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ସ୍ୱରୂପ - ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ୮ଟି ଭୂଜ ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରେ କମଣ୍ଡଳ, ଧନୁ, ତୀର, ପଦ୍ମ ,  ଚକ୍ର, ଗଦା ଏବଂ ଜପମାଳା ରହିଛି | ଏହା ସହିତ ମା'ଙ୍କ ହାତରେ ଅମୃତ କଳସ ମଧ୍ୟ ରହିଛି | ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ବାହନ ବ୍ୟାଘ୍ର | ୨. ପୂଜା ବିଧି - ମା' କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ପ୍ରିୟ ହେଉଛି ମାଲପୁଆ | ତେଣୁ ମାଲପୁଆ ଭୋଗ ଲଗାଇ ଯେକୌଣସି ଦୁର୍ଗା ମନ୍ଦିରରେ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କୁ ଏହି ପ୍ରସାଦ ଦିଆଯାଇଥାଏ | ଫଳରେ ମା'ଙ୍କ କୃପାରୁ ଭକ୍ତଙ୍କ ବୁଦ୍ଧିର ବିକାଶ ହୋଇଥାଏ | ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କୁ ନାଲି ରଙ୍ଗର ବସ୍ତ୍ର, ନାଲି ଫୁଲ, ନାଲି ଚୁଡ଼ି ମଧ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥାଏ | ଦେବୀଙ୍କ ଏହି ରୂପ ସ୍ୱୟଂ ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍କ ରୂପ ସଂଗେ ସମାନ | ପୂଜା ପରେ ମା'ଙ୍କ ଜପ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ | ୩. ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ପୂଜା ମନ୍ତ୍ର - ଯା ଦେବୀ ସର୍ବ ଭୂତେଷୁ ମା' କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା ରୂପେଣ ସଂସ୍ଥିତା , ନମଃତସୈ ନମଃତସୈ ନମୋ ନମଃ  । ୪. ଜାଣନ୍ତୁ ଚତୁର୍ଥ ଦିନ କାହିଁକି କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଏ - ମା କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କୁ ଶକ୍ତିର ଚତୁର୍ଥ ରୂପ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ | ମା'ଙ୍କ ଶକ୍ତି ତେଜସ୍ୱି ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ସହିତ ସମାନ | -ଅଷ୍ଟ ଭୂଜା ମା' କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ସ୍ୱରୂପ ଆମକୁ କର୍ମଯୋଗୀ ଜୀବନ ଓ କ୍ଷାତି ଅର୍ଜନ  ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗେଇଥାଏ | ମା'ଙ୍କ ମଧୁର ହସ ଆମକୁ କଠିନ ମାର୍ଗରେ ଚାଲି ସଫଳତା ହାସଲ କରିବା ଶିଖାଇଥାଏ | -ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ, ଯେତେବେଳେ ସୃଷ୍ଟିର କୌଣସି ଅସ୍ତିତ୍ବ ନଥିଲା ସେତେବେଳେ ମା'କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା ହିଁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ରଚନା କରିଥିଲେ | -ମା'କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କୁ ହିଁ ସୃଷ୍ଟିର ଆଦି ସ୍ୱରୂପା ଆଦି ଶକ୍ତି ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ | ମା' କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା ସୂର୍ଯ୍ୟ ମଣ୍ଡଳ ଭିତରେ ବାସ କରନ୍ତି | ସୂର୍ଯ୍ୟ ମଣ୍ଡଳ ଭିତରେ ବାସ କରିବା କ୍ଷମତା କେବଳ ମା' କୁଷ୍ମାଣ୍ଡା ପାଖରେ ଅଛି ବୋଲି ବହୁ ପୁରାତନ କାଳରୁ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ | ମା' କୁଷ୍ମାଣ୍ଡାଙ୍କ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ଦ୍ୱାରା ଭକ୍ତଙ୍କ ମନର ସମସ୍ତ ରୋଗ ଶୋକ ଦୂର ହୋଇଯାଇଥାଏ |