ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ୨୭।୦୯: ସମୟ ବଦଳିବା ସହିତ ଟ୍ରେନର ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ମଧ୍ୟ ବଦଳୁଛି । ଏବେ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇର ଅଧିକାଂଶ ଟ୍ରେନ୍ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ଇଞ୍ଜିନ୍ ସାହାଯ୍ୟରେ ଚାଲୁଛି । ଏଥି ମଧ୍ୟରେ ଟ୍ରେନର ଗତି ମଧ୍ୟ ବହୁତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଅନେକ ପ୍ରାୟ ଜାଣିଥିବେ ଭାରତରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ଏବଂ ଡିଜେଲ ଇଞ୍ଜିନ୍ର ଟ୍ରେନ୍‌ ଚାଲୁଛି । ଅର୍ଥାତ୍‌ ଏବେ ସବୁ ଲୋକୋମୋଟିଭ୍ ମେସିନ୍‌ । 

ଯାହା ଟ୍ରେନ୍କୁ ଟାଣିବା ପାଇଁ କାମ କରେ ।  ସମସ୍ତେ ନିଶ୍ଚୟ ଜାଣିଥିବେ ଟ୍ରେନ୍‌ର ଗତି ସମାନ ରୁହେନି । କେତେବେଳେ ସ୍ପିଡ୍‌ ତ ଆଉ କେତେବେଳେ ଧିରେ ଚାଲିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ଟ୍ରେନର ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ଇଞ୍ଜିନ୍ କିପରି କାମ କରେ ? ଏମିତିକି ଗୋଟିଏ ତାରରେ ଟ୍ରେନ୍ କିପରି ଚାଲୁଛି ? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା…

ଡିଜେଲ ଲୋକୋମୋଟିଭରେ ଇଞ୍ଜିନ ଭିତରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ । ଏହି ସମୟରେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ଇଞ୍ଜିନ୍ ଓଭରହେଡ୍ ତାରଗୁଡ଼ିକରୁ ଶକ୍ତି ପାଇଥାଏ । ଟ୍ରେନ୍ ଉପରେ ଲାଗିଥିବା ପେଣ୍ଟୋଗ୍ରାଫ୍ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଉପରେ ଲାଗିଥିବା ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ତାର ମାଧ୍ୟମରେ ଇଞ୍ଜିନକୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଟ୍ରାନ୍ସଫର କରିଥାଏ । ଯଦିଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଏଠାରୁ ସିଧାସଳଖ ମୋଟରରେ ପହଞ୍ଚେ ନାହିଁ ।

ପ୍ରଥମେ ସେ ଟ୍ରେନରେ ଲାଗିଥିବା ଟ୍ରାନ୍ସଫର୍ମରକୁ ଯାଇଥାଏ ।  ଟ୍ରାନ୍ସଫର୍ମରର କାମ ହେଉଛି ଭୋଲଟେଜ୍ ବଢାଇବା କିମ୍ବା କମେଇବା । ଆଉ ଭୋଲଟେଜକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର କାମ ଇଞ୍ଜିନରେ ବସିଥିବା ଲୋକୋ ପାଇଲଟ୍ ଦ୍ୱାରା ନଞ୍ଚ ସାହାଯ୍ୟରେ କରାଯାଇଥାଏ  ।ସର୍କିଟ ବ୍ରେକରରୁ ଆଉଟପୁଟ୍ କରେଣ୍ଟ ଟ୍ରେନ୍‌ର ଟ୍ରାନ୍ସଫର୍ମର ଏବଂ ସେମିକଣ୍ଡକ୍ଟରକୁ ଡିଷ୍ଟ୍ରିବ୍ୟୁଟ୍‌ କରିଥାଏ ।  ଏହାର ଅଲ୍ଟ୍ରନେଟିଭ୍‌ କରେଣ୍ଟ ପ୍ରଥମେ ଏକ ଟ୍ରାନ୍ସଫର୍ମରକୁ ପଠାଯାଏ, ଯାହା କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଭୋଲଟେଜ୍ ସ୍ଥାୟୀ କରିଥାଏ ।  

ଏହା ପରେ ଅଲ୍ଟ୍ରନେଟିଭ୍‌ କରେଣ୍ଟ ରେକ୍ଟିଫାୟରକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ କରାଯାଏ । ଯେଉଁଠାରୁ ଏହା ସିଧାସଳଖ କରେଣ୍ଟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଏ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଡିସି ଆକ୍ସିଲାରୀ ଇନଭର୍ଟର ସାହାଯ୍ୟରେ ୩ଟି ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି କରେଣ୍ଟର ବ୍ୟବହାର ଚକ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ଟ୍ରେକ୍ସନ୍ ମୋଟରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ । ଆଉ କରେଣ୍ଟ ଜେନେରେଟ୍‌ ହେବା ମାତ୍ରେ ଚକ ବୁଲିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥାଏ ।

ଭାରତୀୟ ରେଳର ଇଞ୍ଜିନରେ ୨ ପ୍ରକାରର ପେଣ୍ଟୋଗ୍ରାଫ୍ ରହିଥାଏ ।  ସାଧାରଣତଃ ଚାଲୁଥିବା ଟ୍ରେନର ଇଞ୍ଜିନରେ ହାଇ ସ୍ପିଡ୍ ପେଣ୍ଟୋଗ୍ରାଫ୍ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବାବେଳେ ଡବଲ୍ ଡେକର୍ ଯାତ୍ରୀବାହୀ ଟ୍ରେନ୍ ଏବଂ ସାମଗ୍ରୀ ଟ୍ରେନରେ ଚାଲୁଥିବା ଇଞ୍ଜିନରେ ହାଇ ସ୍ପିଡ୍ ପେଣ୍ଟୋଗ୍ରାଫ୍ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ ।  ପେଣ୍ଟୋଗ୍ରାଫ ଯୋଗୁଁ ହିଁ ଉଚ୍ଚା ନିଚ୍ଚା ସ୍ଥାନରେ ଟ୍ରେନ୍‌ ବିନା ବାଧାରେ ଚାଲିଥାଏ ଏବଂ ତାର ଉପରେ ବି କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପଡିନଥାଏ ।

You Can Read: