ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବାଘଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଭାରତର ଅଭିଯାନ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷାରେ ଦୁନିଆକୁ ସବୁଠୁ ଅଧିକ ସହଯୋଗ କରିଛି । ଏକ ନୂଆ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧିନରେ ଭାରତ ଜଙ୍ଗଲ କାଟ ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନ ଅଟକାଇବାରେ ବଡ଼ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି ।

ଦୁନିଆର ମୋଟ ବାଘଙ୍କ ତିନି-ଚତୁର୍ଥାଂଶ ସଂଖ୍ୟା ଭାରତରେ ଅଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ପ୍ରାକୃତିକ ବାସସ୍ଥାନ ନଷ୍ଟ ହେବା କାରଣରୁ ଗତ କିଛି ଦଶନ୍ଧିରେ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାରେ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି । ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ଭାରତରେ ୪୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ବାଘ ଥିଲେ, ଯାହାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୦୬ରେ ମାତ୍ର ୧୫୦୦ରେ ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ଚଳିତ ବର୍ଷ ହୋଇଥିବା ଗଣନାରେ ଭାରତରେ ବାଘଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୩ ହଜାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି ।

ବାଘଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢାଇବା ଅଭିଯାନରେ ଭାରତରେ ୫୨ ନୂଆ ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ ଅଞ୍ଚଳ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଠି ଗଛ କାଟିବା ଉପରେ କଠୋର ନିୟମ ରହିଛି । ଡିବ୍ଲୁର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ଏହି ପୂରା ଅଭିଯାନ ଉପରେ ନ୍ୟାସନାଲ ୟୁନିଭର୍ସିଟି ଅଫି ସିଙ୍ଗାପୁର ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଛନ୍ତି ।

ମୁଖ୍ୟ ଗବେଷଣାକାରୀ ଆକାଶ ଲାମ୍ୱା କହିଛନ୍ତି ଯେ ବାଘ ଏକ ଛାତାନୁମା ପ୍ରଜାତି (ଅମ୍ୱ୍ରେଲା ପ୍ରଜାତି) । ଲାମ୍ୱା କୁହନ୍ତି, ଏହାର ଅର୍ଥ ଏହା ଯେ ସେମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇ, ସେମାନେ ବାସ କରୁଥିବା ଜଙ୍ଗଲକୁ ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯାଉଛି । ଯାହା ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ଭାବେ ବିବିଧ ପ୍ରଜାତିଙ୍କ ଘର ଅଟେ ।

ଏହି ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ୨୦୦୧ରୁ ୨୦୨୦ ମଧ୍ୟରେ ୧୬୨ ଅଞ୍ଚଳରେ ୬୧,୦୦୦ ହେକ୍ଟର ବନ କ୍ଷେତ୍ର ନଷ୍ଟ ହୋଇସାରିଥିଲା । ଏଥରୁ ତିନି ଚତୁର୍ଥାଂଶ ବନାଞ୍ଚଳ ବାଘ ସଂରକ୍ଷିତ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ବାହାରେ ଥିଲା । ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷିତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୨୦୦୭ରୁ ୨୦୨୦ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୬,୦୦୦ ଅଞ୍ଚଳର ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଛି । ଏହାର ଅର୍ଥ ପ୍ରାୟ ୧୦ ଲକ୍ଷ ମ୍ୟାଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନ ରୋକା ଯାଇ ପାରିଛି । ଏତେ ପରିମାଣରେ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନ ରୋକିବା ଦ୍ୱାରା ବଡ଼ ଧରଣ ଆର୍ଥିକ ଲାଭ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।

ସାମାଜିତ ଦୃଷ୍ଟି କୋଣକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଯଦି ଗଣନା କରାଯାଏ, ତେବେ ଏହିପରି ଭାବେ ଭାରତ ୯.୨ କୋଟି ଡଲାର ସଂଚୟ କରିଛି । ଯଦି ସୁରକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିବା ଜଙ୍ଗଲର ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ନଜର ପକାଇଲେ ଏହା ୬୦ ଲକ୍ଷ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ସଂଚୟ ହୋଇଛି ।