ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପାତାଳକୁ ରାସ୍ତାର ଖୋଲିଲା ରହସ୍ୟ। ସମୁଦ୍ରରେ ବିଶାଳକାୟ ଗର୍ତ୍ତର ରହସ୍ୟକୁ ଭେଦିଲେ ବୈଜ୍ଞାନିକ। ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଥିବା ଗ୍ରାଭିଟି ହୋଲ୍କୁ ନେଇ ଚାଞ୍ଚଲ୍ୟକର ତଥ୍ୟ ସାମନାକୁ ଆସିଛି। ଏକ ପୁରୁଣା ସାଗର ଲୀନ ହେବା ପରେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ବିଶାଳକାୟ ଗର୍ତ୍ତ।
ସମୁଦ୍ରର ମଝିରେ ଥିବା ଏହି ବିଶାଳକାୟ ଗର୍ତ୍ତ ପ୍ରକୃତିର ଏକ ନିଆରା ସୃଷ୍ଟି, ଯାହା ୩୧ ଲକ୍ଷ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟାପିଛି। ଭାରତ ନିକଟ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ବିରାଟ ଗର୍ତ୍ତକୁ ନେଇ ଅନେକ ଗବେଷଣା ଚାଲିଛି। ୧୯୪୮ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ଏହି ରହସ୍ୟମୟ ଗର୍ତ୍ତକୁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଗ୍ରାଭିଟି ହୋଲ୍ ନାମରେ ନାମିତ କରିଥିଲେ। ସମୁଦ୍ରର ମଧ୍ୟଭାଗରେ ଏହି ରହସ୍ୟମୟ ଗର୍ତ୍ତକୁ ମଧ୍ୟ ପାତାଳର ଦ୍ୱାର କୁହାଯାଏ।
କୁହାଯାଏ ବିଶାଳ ମହାସାଗରୀୟ କ୍ଷେତ୍ର, ଯେଉଁଠାରେ ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନ ସମୁଦ୍ରର ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନ ଅପେକ୍ଷା 348 ଫୁଟ କମ୍ ରହିଛି। ଏହାର ଉତ୍ପତ୍ତି ସମ୍ପ୍ରତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହସ୍ୟ ହୋଇ ରହିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ରହସ୍ୟ ଉପରୁ ଉଠିଛି ପରଦା।
ଜିଓଫିଜିକାଲ୍ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଲେଟର୍ସ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ୧୪୦ ନିୟୁତ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ଗବେଷକମାନେ ପୃଥିବୀର ମେଟାଲ ଏବଂ ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ ପ୍ଲେଟଗୁଡିକର ଗତିବିଧିକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ୧୯ଟି କମ୍ୟୁଟର ମଡେଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ।
ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଏହାର ସୃଷ୍ଟି ହେବାର କାରଣ ହେଉଛି ଟେଥିସ ସାଗର ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଲୁପ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି। ତେଥିସ୍ ସାଗର ଏକଦା ପୃଥିବୀର ଭୂତଳର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ 180 ନିୟୁତ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଗୋଣ୍ଡୱାନା ଭାଙ୍ଗିବା ସମୟରେ ଏହାକୁ ୟୁରାସିଆନ୍ ପ୍ଲେଟ୍ ତଳେ ପୋତି ହୋଇଯାଇଥିଲା। ଗୋଣ୍ଡୱାନା ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ମହାଦେଶ ଥିଲା, ଯାହାକି 180 ନିୟୁତ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଧ୍ୱଂସ ଯାଇଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନର ଆଫ୍ରିକା, ଦକ୍ଷିଣ ଆମେରିକା, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକା, ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶ ଏବଂ ଆରବ ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ ଏହାର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା।
ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତ ମଧ୍ୟ ଆଫ୍ରିକାର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏହା ୟୁରାସିଆନ୍ ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ ପ୍ଲେଟ୍ ଆଡକୁ ଗତି କରିବାକୁ ଲାଗିଲା। ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ, ତେଥିସ୍ ସାଗରର ସମୁଦ୍ର ଶଯ୍ୟା ତଳକୁ ଆସିବାରେ ଲାଗିଲା। ଏହିପରି ଭାବରେ ଟେଥିସ ସାଗର ଉପରେ ଭାରତ ମହାସାଗର ସୃଷ୍ଟି ହେଲା। ଏହାର ମାଗ୍ମା ତରଳିବା ଯୋଗୁ ସେ ଅଞ୍ଚଳରେ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଶକ୍ତି ହ୍ରାସ ପାଉଛି। ତେବେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଶକ୍ତି ଏତେ ଦୁର୍ବଳ ଯେ ବାକି ଅଞ୍ଚଳ ତୁଳନାରେ ଏଠାରେ ଜଳ ସ୍ତର ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଫଳରେ ବିରାଟ ଗର୍ତ୍ତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି।
