ସାଉଥ ଆଫ୍ରିକା, ୦୬|୦୪: ଆପଣ ନିଶ୍ଚୟ ସାହାରା ମରୁଭୂମି ନାଁ ଶୁଣିଥିବେ | ଏହା ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ବଡ ଗରମ ମରୁଭୂମି | ବାସ୍ତବରେ, ସାହାରା ନାଁ ଆରବୀ ଶବ୍ଦରୁ ମରୁଭୂମି 'ସାହରା' ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ, ଯାହାର ଅର୍ଥ ମରୁଭୂମି | ଉତ୍ତର ଆଫ୍ରିକା ଏହି ମରୁଭୂମି ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଆଚ୍ଛାଦିତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏହାର ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶ ମଧ୍ୟ ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ ରହିଛି | ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏହି ମରୁଭୂମିର କିଛି ବିଶେଷ ଏବଂ ରହସ୍ୟମୟ ତଥ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ କହିବୁ ଯାହା ଜାଣି ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ |
ସାହାରା ମରୁଭୂମିର ଲମ୍ବ ୪୮୦୦ କିଲୋମିଟର ହୋଇଥିବାବେଳେ ଡୈଘ୍ୟ ୧୮୦୦ କିଲୋମିଟର | ଏହି ମରୁଭୂମି ୟୁରୋପର ମାଲଦ୍ୱୀପ ସହିତ ସମାନ ଏବଂ ଭାରତର ଦୁଇଗୁଣରୁ ଅଧିକ | ଏହା ପ୍ରାୟ ୯୨ ଲକ୍ଷ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଉପରେ ବ୍ୟାପିଛି |
ସାହାରା ମରୁଭୂମି ପୃଥିବୀର ଆଠ ପ୍ରତିଶତ ଜମି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ | ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି ଏହି ମରୁଭୂମି ୧୦ ଟି ଦେଶ ଯଥା ମାଲି, ମୋରୋକୋ, ମୋରିଟାନିଆ, ଆଲଜେରିଆ, ଟ୍ୟୁନିସିଆ, ଲିବିୟା, ନାଇଜର, ଚାଡ, ସୁଦାନ ଏବଂ ଇଜିପ୍ଟ ରେ ବ୍ୟାପିଛି |
ଯଦିଓ ସାହାରା ମରୁଭୂମିରେ ମଣିଷ ରହିବା ପାଇଁ ଅନୁକୂଳ ନୁହେଁ କିନ୍ତୁ ଏଠାରେ ପ୍ରାୟ ୫୦୦ ପ୍ରଜାତିର ଜୀବଜନ୍ତୁ ଅଛନ୍ତି | ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପ୍ରାୟ ୧୦୦୦ ପ୍ରଜାତିର ଗଛ ମଧ୍ୟ ଏହି ମରୁଭୂମିରେ ଜୀବିତ | ତଥାପି, ଜଳ ଉତ୍ସଗୁଡ଼ିକ ନିକଟରେ ଗଛଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟତ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ |
ଅନ୍ୟ ମରୁଭୂମି ପରି ସାହାରା ମରୁଭୂମିରେ ମଧ୍ୟ ଦିନରେ ପ୍ରବଳ ଉତ୍ତାପ ଏବଂ ରାତିରେ ପ୍ରବଳ ଶୀତ ଅନୁଭୂତ ହୁଏ | ସାଧାରଣତ ମରୁଭୂମିରେ ତୁଷାରପାତ ହୁଏ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ୨୦୧୬ ମସିହାରେ ଏଠାରେ ତୁଷାରପାତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା | ମରୁଭୂମି ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ଆଟଲାସ୍ ପର୍ବତର ପାଦଦେଶରେ ତାପମାତ୍ରା ସ୍ୱାଭାବିକ ଠାରୁ ୧୦ ରୁ ୧୫ ଡିଗ୍ରୀ ତଳକୁ ଖସି ଯାଇଥିବାରୁ ତୁଷାରପାତ ହୋଇଥିବା ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା । ଏଥି ସହିତ, ଉଚ୍ଚ ଚାପରେ ନିମ୍ନ ଚାପର କେନ୍ଦ୍ର ସୃଷ୍ଟି ହେଲା, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ପବନ ତୀବ୍ର ତଳକୁ ଖସିଲା ଏବଂ ତୁଷାରପାତ ପରି ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା |
ଆଜି ସାହାରା ମରୁଭୂମି ନିଛାଟିଆ ଏବଂ ଜନଶୂନ୍ୟ ଦେଖାଯାଉଛି କିନ୍ତୁ ପ୍ରାୟ ୬ ହଜାର ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏହା ସବୁଜ ମୟ ଥିଲା | ଏକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଅନୁଯାୟୀ, ଲଗାତାର ବୃକ୍ଷ ମରିଯିବାରୁ ଆଫ୍ରିକାର ସାହାରା ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରାୟ ୨୫୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ମରୁଭୂମିରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା | ତେବେ ଏପରି କାହିଁକି ଘଟିଲା ତାର କାରଣ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମଧ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଖୋଜି ବାହାର କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇ ନାହାଁନ୍ତି | କାରଣ ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହ ଜଡିତ ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରମାଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି। ପ୍ରାୟ ୧୫ ହଜାର ବର୍ଷ ପରେ ସାହାରା ମରୁଭୂମି ପୁଣି ସବୁଜ ହୋଇଯିବ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଉଛି |
