ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର କ’ଣ?
ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ପାଇଁ ସ୍ୱିଡେନ ଉଦ୍ଭାବକ ଆଲଫ୍ରେଡ ନୋବେଲଙ୍କ ପଞ୍ଚମ ମୃତ୍ୟୁ ବାର୍ଷିକୀଠାରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୦ ଡିସେମ୍ବରରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥାଏ। ନୋବେଲ ବିସ୍ଫୋରକ ଡାଇନାମାଇଟ୍ ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଭାବନ ଯୁଦ୍ଧରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବାରୁ ସେ ବହୁତ ଦୁଖିତ ଥିଲେ । ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ସେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ। ସେ ତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ସମ୍ପତ୍ତି ଏକ ପାଣ୍ଠିରେ ରଖାଯାଉ ଏବଂ ଏହାର ବାର୍ଷିକ ସୁଧ ମାନବଜାତି ପାଇଁ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ରଖିଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ପୁରସ୍କୃତ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ ।
ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରର କ୍ରମ ୧୯୦୧ ମସିହାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା-
୧୯୦୧ ମସିହାରେ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ, ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ, ଚିକିତ୍ସା, ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଶାନ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଥମ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ଆଲଫ୍ରେଡ ନୋବେଲଙ୍କ ପଞ୍ଚମ ମୃତ୍ୟୁ ବାର୍ଷିକୀ ଥିଲା । ନୋବେଲ ୧୮୩୩ ମସିହାରେ ଷ୍ଟକହୋମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତା ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ଅସ୍ତ୍ର ତିଆରି କରୁଥିଲେ । ପରେ, ନୋବଲ୍ ମଧ୍ୟ ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନର ଜଣେ ମହାନ ବୈଜ୍ଞାନିକ ହୋଇଥିଲେ । ୧୮୬୭ ମସିହାରେ, ସେ ଅତ୍ୟଧିକ ବିସ୍ଫୋରକ ଡାଇନାମାଇଟ୍ ଉଦ୍ଭାବନ କରିଥିଲେ । ୧୦ ଡିସେମ୍ବର ୧୮୯୬ରେ ଇଟାଲୀର ସାନ ରେମୋରେ ନୋବେଲଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ନୋବେଲ ପ୍ରକୃତରେ ଶାନ୍ତିର ଅନୁଗାମୀ ଥିଲେ। ଜୀବନର ଶେଷ ଦିନରେ, ତାଙ୍କର ଉଦ୍ଭାବନ ପାଇଁ ସେ ବହୁତ ଅନୁତାପ କରିଥିଲେ ଯାହା ଯୁଦ୍ଧରେ ବହୁ ଧ୍ୱଂସ ଘଟାଇଥିଲା । ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ସେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରର ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଲେଖିଥିଲେ ଯେ ମାନବିକତାର କଲ୍ୟାଣ ଦିଗରେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ସମ୍ପତ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ଉଚିତ।
ନୋବେଲ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ସମ୍ମାନଜନକ ପୁରସ୍କାର-
ଆଜି ନୋବେଲ ଦୁନିଆର ସବୁଠାରୁ ସମ୍ମାନଜନକ ପୁରସ୍କାର ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହାର ବିଜେତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଶ୍ୱ ସେଲିବ୍ରିଟିମାନେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ମହାନ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଲବର୍ଟ ଆଇନଷ୍ଟାଇନ, ଲେଖକ ଜେ.ବି ଖାଁ, ୱିନଷ୍ଟନ୍ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ, ଏରେନଷ୍ଟ ହେମିଙ୍ଗୱେ, ଦଲାଇ ଲାମା ଏବଂ ନେଲସନ ମଣ୍ଡେଲାଙ୍କୁ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ରୟାଲ୍ ସ୍ୱିଡିଶ୍ ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ, ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ, ସାହିତ୍ୟ, ଶାନ୍ତି ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା ଚୟନ କରେ । ଏଥି ସହିତ ସ୍ୱିଡେନ ରୟାଲ କାରୋଲିନ ମେଡିକୋ-ସର୍ଜିକାଲ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଜେତାଙ୍କ ନାମ ଘୋଷଣା କରିଥାଏ । ସ୍ୱିଡେନ ଏକାଡେମୀ ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ଏବଂ ଶାନ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ନରୱେ ସଂସଦ ପୁରସ୍କାର ଘୋଷଣା କରିଥାଏ ।
ସାହିତ୍ୟରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ୨ ଥର ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଇଛି
୧୯୦୧ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାରର ୧୧୯ ବର୍ଷ ଇତିହାସରେ ସାହିତ୍ୟରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର ଦୁଇଥର ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଇଛି। ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ୧୯୪୩ରେ ଏହା ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଇଥିଲା । ସ୍ୱିଡେନ ଏକାଡେମୀ ଜୁରି ସଦସ୍ୟ କ୍ୟାଟ୍ରିନା ଏବଂ ଫ୍ରାନ୍ସର ଫଟୋଗ୍ରାଫର ଜାନ କ୍ଲୋଡ୍ ଆର୍ନାଲ୍ଟଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଯୌନ ଶୋଷଣ ଅଭିଯୋଗ ହେତୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ଏହାକୁ ୨୦୧୮ରେ ସ୍ଥଗିତ ରଖାଯାଇଥିଲା।
