ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ୧୧/୦୩: ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କର ଅନେକ ରହସ୍ୟମୟ ମନ୍ଦିର ରହିଛି । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର କାଙ୍ଗନା ସ୍ଥିତ ଏକ ଏମିତି ମନ୍ଦିର ରହିଛି ଯେଉଁଠାରେ ସ୍ଥାପିତ ଶିବଲିଙ୍ଗ ବଢିଥାଏ ଏବଂ କମିଥାଏ । ଏହି ମନ୍ଦିରର ନାମ ହେଉଛି କାଠଗଡ ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର । ଏହି ମନ୍ଦିରର ବିଶେଷତ୍ୱ ହେଉଛି ଏଠାରେ ସ୍ଥାପିତ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ୱର ଅର୍ଥାତ୍ ଶିବ-ପାର୍ବତୀ ରୂପରେ ନିର୍ମିତ । ଏହିପରି, ଏହି ଶିବଲିଙ୍ଗକୁ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ଏବଂ ମହାଦେବଙ୍କ ରୂପରେ ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ଆପେ ଆପେ ବଢିଥାଏ ଏବଂ କମିଥାଏ ।
ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏହା ଏକମାତ୍ର ମନ୍ଦିର ଯେଉଁଠାରେ ସ୍ଥାପିତ ଶିବ ଲିଙ୍ଗ ଦୁଇ ଭାଗ । ଏହାର ଏକ ଭାଗ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ଏବଂ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ପ୍ରତୀକ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ଆସିବାର କାରଣ ଗ୍ରହ ଏବଂ ନକ୍ଷତ୍ରଗୁଡିକର ପରିବର୍ତ୍ତନ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହି କାରଣରୁ, ଶିବଲିଙ୍ଗ ବଢିଥାଏ ଏବଂ କମିଥାଏ । ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଏହା ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଶୀତ ଋତୁରେ ପୁନର୍ବାର ନିଜ ରୂପକୁ ଫେରିଯାଇଥାଏ । ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ସିକନ୍ଦର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଏହି ଶିବଲିଙ୍ଗ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ସେ ଏକ ପର୍ବତ ଉପରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ । ତା’ପରେ ଏହାକୁ ନିର୍ମାଣ କରିବା ପାଇଁ ତାହାକୁ ସମତଳ କରି ମନ୍ଦିର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ।
ଏହି ଶିବଲିଙ୍ଗ ଭଗବାନ ଶିବ ଏବଂ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ୱର ସ୍ୱରୂପର ପ୍ରତୀକ । କୁହାଯାଏ ଶିବରାତ୍ରି ଦିନ ଏହି ଶିବଲିଙ୍ଗ ଏକାଠି ହୋଇ ଏକ ଅଂଶରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାନ୍ତି । ମହାଦେବଙ୍କ ଏହି ଲିଙ୍ଗ ପ୍ରାୟ ୮ ଫୁଟ ଏବଂ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ରୂପରେ ପୂଜାକରାଯାଉଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗର ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ୫-୬ ଫୁଟ । ଭଗବାନ ଶିବ-ପାର୍ବତୀଙ୍କ ପ୍ରିୟ ଦିନ ଶିବରାତ୍ରୀରେ ଏଠାରେ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମେଳା ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ୱର ରୂପକୁ ଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ଦୂରଦୂରାନ୍ତରୁ ଭକ୍ତମାନଙ୍କର ଭିଡ ଲାଗିଥାଏ ।